Theo quan niệm ở nhiều quốc gia, thực phẩm không chỉ để ăn mà còn mang lại may mắn cho gia chủ.
Xôi gấc – thịnh vượng cát tường
Đĩa xôi gấc với màu đỏ cam thuần túy như rực sáng giữa mâm cỗ thường được thấy ở miền Bắc. Màu đỏ cam tươi sáng biểu thị cho sự rực rỡ, mong muốn một năm mới thịnh vượng. Màu đỏ từ lâu đã là màu của cát tường như ý.
Người Việt quan niệm rằng màu đỏ là màu của sự may mắn, hạnh phúc. Vì vậy, trong dịp Tết, các gia đình đều không thể thiếu món xôi gấc với mong muốn một năm thuận lợi, vạn sự như ý.
Xôi gấc có vị dẻo thơm của những hạt lúa nếp, có màu đỏ tươi tắn, còn chứa đựng đủ vị bùi, béo, ngậy… rất đặc trưng từ quả gấc. Món xôi này không chỉ mang đến vị lạ, ngon trong ngày tết mà còn gửi gắm một giá trị tinh thần cho ngày tết truyền thống Việt Nam.
Ngoài ra, trong ngày tết cổ truyền, người Việt còn sử dụng mứt gấc hay dùng quả gấc để gói bánh chưng… như muốn tạo được màu đỏ cho sự may mắn trong năm mới.
Tuy nhiên, nhiều người chỉ biết ăn xôi gấc may mắn mà không biết đây cũng là món ăn có thể mang lại một số lợi ích sức khỏe. Quả gấc dùng làm xôi gấc được ví là “loại quả của thiên đường” bởi những công dụng tuyệt vời.
Theo nghiên cứu của Đại học Califonia (Mỹ), hàm lượng lycopen trong gấc cao gấp 70 lần so với cà chua – loại quả rất giàu lycopen. Nhờ có chất này cùng các chất khác như vitamin E, carotene… quả gấc có thể làm vô hiệu hóa 75% các chất gây ung thư, đặc biệt ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt…
Ăn gấc cũng giảm được lượng cholesterol, làm bền thành mạch, chống xơ vữa động mạch. Từ đó chống tai biến, chống các bệnh tim mạch, tăng tuổi thọ.
Gấc chứa nhiều sắt, vitamin C và axit folic nên rất có lợi cho việc chống lại bệnh thiếu máu.
Ngoài 3 tác dụng nổi bật trên, gấc còn giúp tăng cường thị lực, làm đẹp da và ngăn ngừa trầm cảm nhờ các chất như curcumin, selen, khoáng chất và các vitamin khác.
Tuy nhiên, những người này nên hạn chế ăn xôi gấc
– Xôi gấc nhiều tinh bột không phù hợp với người béo phì.
– Người đau dạ dày ăn đồ nếp như xôi gấc dễ ợ chua, chướng bụng.
– Ăn nhiều xôi gấc dễ nóng trong nên người bị mụn nhọt, cơ địa nóng nên hạn chế.
Cá chép – Sự nghiệp thăng tiến
Trong tiếng Hoa, cá có phát âm giống chữ “dư” trong tiếng Việt. Những món cá như chá chép, cá quả, cá thu, cá ngừ… thường được yêu thích. Những món ăn từ cá trong mâm cơm Tết giúp chống lại cái ngán từ nhiều món thịt mỡ. Mâm cỗ cúng gia tiên, người ta thường dâng các món canh cá, cá hấp, cá chiên xù được trang trí vô cùng tỉ mỉ.
Ở miền Bắc có một số nơi cầu may năm mới bằng việc ăn cá chép, loài cá vượt vũ môn hóa rồng. Nếu ăn cá chép trong 3 ngày đầu năm mới thì trong năm đó sẽ được hanh thông trong chuyện học hành, công việc thăng tiến. Tuy nhiên, nhằm tăng sự may mắn, người ta luôn chừa lại phần đuôi, nhằm ý muốn luôn có dư thừa, tích lũy của cải trong năm mới, chứ không chỉ làm ra để đủ ăn đủ mặc.
Cá chép dễ hấp thụ hơn so với các loại thịt gia súc, gia cầm do có chứa protein amino acid tương đương với thành phần protein amino acid mà cơ thể cần.
Theo Đông y, cá chép là dương tính trong âm tính, có tác dụng lợi tiểu tiện, nên có thể chữa được bệnh khi kết lạnh, làm sạch đường tiêu hóa, bài tiết và trừ khử được tả độc sưng tấy. Đặc biệt cá chép còn được coi là thuốc bổ cho phụ nữ.
Ngoài ra, cá chép còn có một lượng khá nhiều các axit béo không bão hòa đa omega 3. Trong đó, eicosapentaenoic acid (EPA) có tác dụng làm giảm chất béo trong máu, phòng ngừa và điều trị xơ vữa động mạch, chống ung thư.
Những người nên hạn chế ăn cá chép
– Người đang uống thuốc đông y có thành phần cam thảo tuyệt đối không ăn cùng cá chép có thể sinh ra độc tố.
– Người bị bệnh gan cần hạn chế ăn vì thịt cá chép giàu chất đạm trong khi người mắc bệnh này lại cần giảm lượng protein.
– Cá chép cũng là thực phẩm chứa purine (nguyên nhân gây ra bệnh gút) nên người bị bệnh gút không nên ăn.
– Bệnh nhân xuất huyết, chảy máu không nên ăn vì cá chép giàu chất axit eicosapentaenoic, thành phần này gây sự ức chế tập tiểu cầu, chống lại bệnh huyết khối và những triệu chứng liên quan đến xuất huyết.
Quả sung – Một đời sung túc
Nhân dân ta rất thích trồng cây sung và bày sung trong ngày Tết. Trong mâm ngũ quả ngày Tết bao giờ cũng có thêm một chùm quả sung. Theo quan niệm dân gian, sung là loại cây cảnh mang ý nghĩa văn hóa tâm linh, tượng trưng cho sự sung mãn, tròn đầy.
Ăn sung không chỉ may mà còn rất có lợi cho hệ tiêu hóa. Đặc biệt vào dịp Tết, mọi người thường ăn thịt, cá nhiều dễ bị khó tiêu. Sung chứa chất xơ nên giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa, giảm táo bón.
Bên cạnh đó, ăn sung còn có thể cải thiện huyết áp và lượng mỡ trong máu, cải thiện sức khỏe mạch máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Chị em bị viêm da dị ứng vào mùa lạnh hay da bị khô, ngứa do dị ứng cũng có thể ăn sung. Chiết xuất từ quả sung được chứng minh có tác dụng chống oxy hóa trên tế bào da, giảm sự phân hủy collagen và cải thiện sự xuất hiện của các nếp nhăn.
Lưu ý khi ăn sung
– Quả sung cũng khá giàu vitamin K, có thể cản trở các loại thuốc như thuốc làm loãng máu và khiến chúng kém hiệu quả.
– Nếu thích ăn sung khô, nên ăn với lượng vừa phải do hàm lượng đường cao. Ăn 150 gram/ngày, ăn tối đa 3 lần/tuần Người có nguy cơ mắc bệnh tim hay dư thừa cholesterol nên hạn chế ăn
Thịt gà – khởi đầu suôn sẻ vàng óng lộc tài
Đầu xuân, người Việt ta thường dâng gà cúng với nhiều cách tạo dáng bắt mắt trước là để thể hiện lòng thành với trời đất, tổ tiên. Sau đó là mong muốn cầu mong điều tốt đẹp trong năm mới. Da gà vàng bóng óng ả, thịt gà mềm ngọt mọng nước với lời chầu chúc năm mới khởi đầu suôn sẻ, tài lộc đong đầy. Ngoài ra, trong 12 con giáp, gà còn là biểu tượng cho sự cương trực và mạnh mẽ.
Có rất nhiều kiểu luộc gà khác nhau như gà luộc nước dừa, gà hấp muối sả, gà luộc nước nghệ, gà hấp lá chanh, gà hấp mắm nhỉ… được lựa chọn tùy theo sở thích từng nhà.
Ăn thịt gà có thể giúp xương và cơ bắp khỏe mạnh hơn, ngừa loãng xương. Bởi protein nạc trong thịt gà là một nguồn axit amin tuyệt vời. Cơ thể chúng ta sử dụng các axit amin để xây dựng mô cơ. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lượng protein cao hơn sẽ giúp duy trì mật độ khoáng chất của xương.
Song, thịt gà chỉ nên ăn khoảng 150 gram mỗi ngày, ăn tối đa 3 lần/tuần. Những người hoạt động thể chất có thể cần nhiều hơn.
Mặc dù được coi là một loại protein nạc nhưng thịt gà lại chứa một lượng nhỏ cholesterol.
Nếu bạn đang có chế độ ăn ít cholesterol hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim cao, hãy chú ý đến lượng cholesterol trong thịt bạn mua. Ăn 150 gram/ngày, ăn tối đa 3 lần/tuần Người có nguy cơ mắc bệnh tim hay dư thừa cholesterol nên hạn chế ăn
Thịt kho tàu – đoàn viên sung túc
Thịt kho tàu hay còn được gọi là thịt kho hột vịt từ ngàn xưa đã mang một ý nghĩa Tết khó lòng thay thế. Nồi thị kho hột vịt mềm thấm, hột vịt đỏ ửng bên trong cùng nước kho vàng sóng sánh thể hiện cho sự đoàn viên, sung túc, dồi dào và “màu mỡ” trong năm mới.
Tết miền Nam, người ta thường kho một nồi thịt to, ăn dần trong nhiều ngày Tết. Nhiều nhà còn ăn kèm thịt kho tàu cùng cải chua hoặc dưa giá chống ngán.
Mướp đắng (khổ qua): Khó khăn đi qua, may mắn sẽ tới
Ông bà ta tâm niệm rằng món ăn này thể hiện ý nghĩa ngay từ tên món ăn. “Khổ qua” tức là mọi sự đau khổ sẽ qua đi và chào đón những đều tốt đang tới.
Canh khổ qua là món canh phổ biến trong bữa cơm gia đình nhưng vào dịp Tết, món ăn này lại ý nghĩa hơn bao giờ hết. Hơn thế, canh khổ qua còn là một thức canh mát và bổ dưỡng. Thêm canh khổ qua vào mâm cơm Tết nhiều dầu mỡ sẽ thanh lọc cơ thể, giúp bạn nhẹ nhàng hơn.
Có nhiều cách nấu canh khổ qua như khổ qua nấu sườn, khổ qua chả cá thác lác…Nhưng thông dụng nhất trong ngày Tết Việt Nam chính là canh khổ qua nhồi thịt.
Mướp đắng nhồi thịt là món không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết của người miền Nam. Họ quan niệm rằng ăn mướp đắng đầu năm thì những điều xui xẻo trong năm cũ sẽ qua và những điều may mắn, tốt đẹp trong năm mới sẽ đến.
Mướp đắng cũng được chứng minh có thể giúp giảm lượng đường trong máu, giảm mức cholesterol và thậm chí có thể chống lại các tế bào ung thư dạ dày, ruột kết, phổi, vòm họng và ung thư vú.
Đu đủ
Đu đủ là một loại trái cây không thể thiếu trong mâm ngũ quả ngày Tết. Bởi lẽ nó đại diện cho sự đủ đầy, sung túc về mọi mặt trong năm mới. Ăn đu đủ là cách mọi người đón chào một mùa xuân mới thịnh vượng và no ấm.
Ngoài ra, màu vàng, màu cam của quả đu đủ cũng là những màu sắc nổi bật, xua vận rủi, rước điềm lành.
Các loại quả hình tròn
Những loại quả hình tròn được rất nhiều gia đình ưu ái bày trên mâm cỗ ngày Tết. Bởi lẽ, chúng làm cho mỗi chúng ta liên tưởng đến sự vẹn toàn, đầy đủ. Từ đó gợi lên niềm tin về một năm ấm no, hạnh phúc. Một số loại trái cây bạn có thể tham khảo như cam, ổi, bưởi, táo,…
Bánh ngọt
Bánh ngọt nếu ăn với lượng vừa đủ sẽ mang lại nhiều lợi ích tích cực như cung cấp chất năng lượng, chất dinh dưỡng,… Ngoài ra, vị ngọt đặc trưng còn là biểu hiện của hương vị tình thân, sự gắn kết. Năm mới cùng gia đình sum vầy bên tách trà thơm nồng, thưởng thức món bánh quy ngọt thanh sẽ giúp cho không khí ngày Tết trở nên sum vầy và đoàn viên hơn.
Mì sợi
Theo văn hóa của người châu Á, mì sợi còn có tên gọi khác là mì trường thọ – ý chỉ sức khỏe và sự bình an. Do đó, món ăn này được rất nhiều gia đình chọn lựa để bày lên mâm cỗ đầu năm với hy vọng về một năm dồi dào sức khỏe, sống lâu trăm tuổi. Một lưu ý nhỏ khi chế biến món ăn này đó chính là không nên để mì bị đứt quãng trong lúc chế biến nhé.
Theo Thục Hiền (Nguoiduatin.vn)